Bir Eski Eserin Öyküsü |
Kaynak :
01.03.1976 -
Yapı Dergisi - 17
|
![]() |
Üstte: Üsküdar çarşısının ve Büyük Hamam’ın kamulaştırılmadan önceki durumu. |
ŞİMDİKİ DURUM Sıcaklık bölümünün bir büyük mağaza haline getirilmesi, arkada kemerli dükkânların ihya edilmesi ve yeni ilâve ile yine de bir çarşı kompleksi yaratılmış oluyordu. Fakat bir süre sonra, “para” sihirli kudretini gösterdi.Taşıtların araba vapuruna daha çabuk ve kolay ulaşabilmesi için eski Üsküdar çarşısının yıkılmış olması önemli bir dükkân açığı yaratmıştı. Mal sahibi, önce, arta kalan ve ciddî bir değerlendirmeye elverişli olmayan arsa parçalarına gecekondu dükkanlar inşa etti; sonra projeye uygun olarak yapılmış dükkânların ön ve arka geçitlerini tamamen örterek bir diş polikliniği haline getirdi; kemerli dükkânları öne doğru üç metre kadar uzattı ; sıra, merdiven altlarına gelince onları da kapatıp dükkân haline getirerek kiraya vermekten geri kalmadı. Eski eseri korumak onu yaşatmakla mümkündür. Başka bir deyişle eski eser yaşatılabildiği sürece vardır. Bütün eski eserlerin müze olarak korunmaları beklenemez. Eski fonksiyon korunabilir veya korunamıyorsa yapısal bütünlük ve tutarlılık bozulmadan bina yeni bir fonksiyonla yaşatılabilir. Rumelihisarı, Galata Kulesi fonksiyon değişikliklerinin yurdumuzdaki örnekleridir.Yurt dışından örnek göstermeye gerek bile yok. Öykümüzdeki hamam artık yaşamıyor. Gecekondu dükkânlar, Belediye’nin de hoşgörüsü hattâ himayesi eski eseri bir ur gibi sardı, sardı ve boğdu. Buldozerin yapamadığını spekülasyon becerdi. “Tarihî şehir” diye sözünü etmekten gurur duyduğumuz İstanbul’da yüzümüz kızarmadan gösterebileceğimiz kaç Bizans, kaç Osmanlı yapısı sayabilirsiniz? Tarihî ve doğal değerlerimizi bir mirasyedi hovardalığı içinde tüketmek üzereyiz. Paranın her türlü değerin yerini aldığı bir ortamda kültür ve sanat değerlerini koruyabilmek maalesef mümkün olamıyor.
THE CONSEQUENCES OF A RESTORATIAN PROCESS The article is about the restoration process of a partly destroyed Turkish-bath in Üsküdar which is one of the historical villages of the Bosphorus. The bath which had been used as 8 warehouse was restored in 1964 and has been functionalized as department-store and a surrounding market place. However, the owner made new additions to the bulding in order to get more rental income and thus, spoiled the unity of the complex. |