“BURADA İNSANLAR BiR DAVETE GiDERKEN MÜCEVHERLERİNİ GİRİŞTE TAKARLAR, AYRILIRKEN DE SOKAĞA ÇIKMADAN ÖNCE ÇIKARIP ÇANTALARINA KOYARLAR”

“Soyguncular, uyuşturucu kullanma ve fuhuş bir toplumun suçu değil, gelir dağılımındaki eşitsiziliğin ve enflasyonun tartışmasız doğal sonuçları”

Bugün Brezilya’da üretilen otomobillerin yüzde 85’i alkolle ça­lışıyor. Büyük bir şekerkamışı üreticisi olan Brezilya “Ulusal AIkol Programı” başlatmış ve önce otomobillerde alkol kullanmayı hedef olarak almış

DEMEK ki toplantıya katılan Avrupalı arkadaşlarımız bir ak­şam önce, otelin uzağında bir lokantaya gitme önerisine ­karşı çıkmakta haklıymışlar. Tedbirli olmamız için bizi ayrıca uyarmışlardı ama biz böylesine bir soygun olasılığını, hiç aklımıza getirmemiş, yalnızca basit yankesicilik olaylarını düşünmüştük.

Daha sonra böylesine başka bir olayla kar­şılaşmadık ama tedirginliğimiz seyahat bo­yunca hep sürüp gitti. Akşam Brezilya Yapı Merkezi’nin konuk­lar onuruna düzenlediği “Hoş Geldiniz Kokteyli” var. Birbirinden ilginç, birbirinden nefis yemekler, içkiler. Yemeklerde Portekiz’le “yerli”yi çok iyi bütünleştirmişler, kültürel pek çok alanda olduğu gibi yemek konusunda da iyi bir senteze varmışlar. Çiçeklerle süslenmiş meyve kabukları içinde sunulan egzotik içki­ler mükemmel.

Bizimkilerin başından geçen soygun ola­yı orada hemen yayılıyor. Herkes biraz da en­dişeli bakışlarla dinliyor. Rio Yapı Merkezi’nin sekreterlerinden bir hanım, deneyimlerini adeta yeniden yaşayarak heyecanla anla­tıyor. “Akşam biraz geciktiğimde arabamla kırmızı ışıkta bile duramam. Çevredeki yoksul mahallelerden geçerek ring seferi yapan oto­büslere de binemeyiz. Bunlar tünel içinden geçerken yolcular soyulur. Burada insanlar bir davete giderken mücevherlerini girişte takar­lar, ayrılırken de sokağa çıkmadan önce çıkarıp çantalarına koyarlar.” 

Hanımların çanta taşımalarının da geliştirilmiş bir yöntemi varmış. Bunu da öğreniyoruz. Çantayı önlerine alıp, karınlarının üze­rinde taşıyorlar ve iki elleriyle koruyorlar.

Sekreter konuşmasını sürdürüyor: “Evlerimizi korumak için komşular birle­şerek sokağa bir polis kulübesi koyarız. Burada görev alacak polisleri de maddi bakım­dan destekleriz. Görmediniz mi? Otelin önünde bir de polis kulübesi var. Aksi halde bu işin başka çıkar yolu yok. Siz yine şanslıymışsınız. Geçenlerde bir kongreye gelen delegelerden birinin kolunu kırdılar, patlayan kaşına sekiz dikiş yapıldı” diyerek bizi teselli ediyor. Soy­gunlar, uyuşturucu kullanma ve fuhuş…
Bütün bunlar bir toplumun suçu değil, gelir dağılımındaki eşitsizliğin ve enflasyonun tartışmasız doğal sonuçları.

% 7200 ENFLASYON!

Toplantıdayız. Latin Amerika Ülkeleri ve bunların inşaat yatırımları, inşaat endüstrileri konusunda ilginç bilgiler veriliyor. Konuşan, Latin Amerika İnşaat Endüstrisi Federasyonu “Interamerican Federation of the Construction Industry” başkanı. Bu arada Orta ve Güney Amerika ülkelerinde genel ekonomideki ve inşaat sektöründeki enflasyonu gösteren bir belge dağıtıyorlar. Listede 1988 yılının ilk on ayında çeşitli ülkelerde ortaya çıkan enflasyon rakamları var. Bu rakamlardan görülüyor ki Latin Amerika Ülkelerinde durum  hiç de parlak değil. Buna göre Brezilya’da on aylık genel enflasyon yüzde 714, inşaat sek­töründe ise, yüzde 1000 … Yine de inşaat sek­törünün 1989 yılını “iyi” görüyorlar. Peru’da bu oranlar on ay için yüzde 1100. Nikaragua’da ise on aylık genel enflasyon yüzde 7200. Evet, yanlış okumuyorsunuz: Yüzde yedi bin iki yüz. Buna karşılık Bolivya, Kostarika, Şili, Guatemala, Honduras ve Panama’da durum fena değil. Buralarda enflasyon yüzde yirminin altında. Yine toplantıda dile getirilen baş­ka enflasyon rakamları var: İngiltere’de yüz­de 6.5, Hollanda’da Yüzde 3.5, Macaristan’da yüzde 16.

Doğal olarak ilk akla gelen soru “Bu kadar yüksek enflasyon baskısı alltında insanlar nasıl yaşıyorlar?” şeklinde oluyor.

Rio’da nüfus artışı İstanbul’a benziyor. Ama buna rağmen trafik o denli karışık değil.

Alkollü araba kullanabilirsiniz.

Büyük bir şekerkamışı üreticisi olan Brezilya’da bugün otomobillerin yüzde 85’i benzin yerine alkol kullanıyor.

Nikaragua örneğinde olduğu gibi; on ayda yüzde 7200 enflasyonlu bir ülkede nasıl yaşanır, onu bilemeyeceğim; ancak yıllık yüzde 1400’ün ne olduğunu Brezilya’da yakından görmek olanağını bulduk. İşte biraz önce an­lattığımız gibi yoksulluk, soygun, daha son­raki günlerde öğrendiğimiz gibi de fuhuş, uyuşturucu, vb. Bunlar ekonomik dengesiz­liğin toplumsal yaşama, geneldeki yansıma­ları, siyasal yaşama olan yansımayı da hiç, gözardı etmemek gerek: Siyasal çalkantılar, darbeler, askeri rejimler. Bildiğim kadarıyla kendisini bu çalkantılardan kuratabilmiş tek ülke Kostarika, Nobel ödüllü Başkan Arias’ın ülkesi. Orta Amerika barışına yaptığı olumlu katkılardan ötürü 1987 Nobel Barış Ödülü Baş­kan Arias’a verilmişti. Arias’ı 1988 yılı Mayıs ayında Harvard Üniversitesi’nin kendisine onur doktorluğu verdiği törende görmüş, kendisi­ne ve dolayısıyla da küçücük ülkesine göste­rilen özen ve saygıyı biraz da gıpta ile izlemiş­tim. Arias orada binlerce kişinin önünde yap­tığı konuşmada hep barıştan söz etmiş; barı­şın önce ülke içinde, sonra da komşularla ku­rulması gereği üzerinde durmuştu. Bütün bun­ları sağlayınca da askere gerek kalmadığını anlatmıştı: “Şimdi, benim ülkemde asker sa­yısı okul sayısından daha azdır.”